Türkiye 70-80'lerden bu yana ağırlıkla siyaset terminolojisinde "merkez sağ"denen ama ideolojik olarak liberal - muhafazakar -milliyetçi olan "sağ" da gözüken tek başına iktidar ve koalisyonlar ile yönetiliyor ve yüksek vergi de yüksek enflasyon da bu iktidarların kendilerinin yarattıkları ve çözemedikleri, sonuçta çözmedikleri için kendi kendilerini de iktidarlarından eden temel iki ekonomik sorun olarak çıkıyor karşımızda hep.
Yüksek vergi elbette vergininin tabana yayılmamasının bir sonunucu olarak çıkıyor karşımıza, yani devlet herkesten adil ve düşük vergi alacak düzeni oluşturup denetleme yapamadığı için, bir seferde bazı kalemlerden fahiş vergiler alarak işin kolayına kaçıyor. Araba ÖTV'sinde olduğu gibi... Bu ayrı bir yazının konusu.
Yüksek enflasyon ise, bu düzensiz ve ilkesiz adil olmayan ekonomik düzenin, daha doğrusu düzgün yönetilmeyen bir ekonomi yönetiminin sonucu aslında.
Ülkemiz son 5 yıldır tekrar yüksek enflasyon sarmalına girdi ve iktidar çözmediği ve köklü çözümlerde üretmeyip inkar etme yöntemini seçtiği için işler daha kötüye gidiyor.
3 yıl önce 50 tl ye yapılan market alışverişi şimdi 130-140 liraya yapılıyor.
Perakendecilere ve üreticilere sorulduğunda ise genelde maliyetlerden basediliyor. Bu elbette önemli bir etken ama aynı zamanda bu birer fahiş ekstra zam bahanesi olarkatan kullanılıyor.
Yani "battı balık yan gider" hesabı eğer maliyette bir artış varsa bile bunu perakendeci ve üretici ölçülü olarak yanstımıyor fiyatlara ve bunu bir fırsatçılık olarak kullanıyor ve fahiş keyfi zam yapıyor.
Bunun en bariz örneğini yumurta fiyatlarında görüyoruz. Aşağıdaki haberde izlediğiniz de göreceğiniz gibi enflasyon %50 den fazla keyfi olarak üreticiler ve perakandeciler tarafından yapılıyor maliyetten bağımsız olarak.
Röpotajı izlediğinizde göreceğiniz üzere üretici zam için somut bir gerekçe asla söylemiyor, bir borsacı ve demir çelik üreticisi gibi konuşuyor ve asla yem bu kadar arttı ve bunun sonucunda bu oldu demiyor.
Tüm ifadelerine bakarsanız, tamamen üretici olarak kendilerini bu haksız kazanç düzeninde konumlandırmak ve "biz de çok kazanalım diğer sektörler gibi bizim başımız kel mi?" minvalinde anlatıyor...
Yok efendim global ürünmüş hammaddeymiş ambalaj fiyatı artmışta..
Neyin hammaddesinden bahsediyorsunuz; hammadde gıda dışı kompleks sanayi üretiminin bir terimidir ve teknik ve teknolojik bir terimdir.
Yumurta üretimi ne zamandan beri petrol veya metal hammaddesi veya elektronik ürün gibi anlatılır oldu. Çiftçi evinin bahseçsinde kümestede üretiyor yumurtayı.. Neyin havası bu? Yumurta bu yumurta, hani tavuğun götünden çıkan dünyanın en ucuz ve bol gıdası. Bunu altın madeni gibi anlatmanın alemi ne? Kimi kandırıyorsunuz...
Tavukları mısırla mı besliyorsunuz arpa ile mi neyle?. Mısır pazarda 10 tanesi 10 lira hala geçen senede aynıydı.
Neyin hammaddesi bu? Bilmediğimiz...
Ayrıca üretici yumurtayı kırmızı etle kıyaslıyor, 1 yaşına bile glemeyen tavuğa yem verip her gün yumurtlatmayla 1 sığırı yıllarca besleyip 100 kilo gram et alabilme ile nasıl kıyaslıyorsunuz. Şaka gibi.. Yok protein değeriymiş etle eşitmiş falan.
Neyin aşşağılık kompleksi bu. Yumurtanın tekinin 1 birim fiyat olması gerektiğine nasıl ikan etmişse artık kendiniz. Açık açık 'yıllarca size sözde yumurtayı ucuz yedirdik, yok artık öyle yağma' demeye getiriyor.
Ayrıca yumurta global ürün ise, pandemide ABD'de neden artmıyor? Buyurun aşağıda ABD de ve Türkiye'de yaşan Okan Serbest tarafında çekilden bir video ABD'de 15 yumurta 3-4 birim fiyata satılıyormuş.
Buyurun buna ek olarak perakendecilerin yaptıkları ile gerçekleri anlatan bir video
Sonuç olarak, Türkiye'de enflasyonun yarısından fazlası kriz fırsatçılığından dolayıdır ve bu anlamda evet iktidardan daha fazla yanlışı olan tüccarar ve üreticilerdir.
Bunu kabul etmemiz ve ona göre davranmamız gerekiyor.
Eğer yumurta üreticisi kriz fırsatçılığı yapıyorsa yumurta tüketimimiz yarıdan fazla azaltmalıyız.
Böyle sektörü tüketiciler olarak bizler yönetebiliriz fırsatçılar değil.
0 comments: